Albaya Mektup Yok

“Albay kahve tenekesinin tepesini kaldırdı ve yalnızca bir küçük kaşık kahve kalmış olduğunu gördü. Kabı ateşten indirip suyun yarısını toprak zemine döktü ve çekilmiş kahvenin son zerreleri de pas kırıntılarıyla karışıp kaba dökülene kadar tenekenin içini bir bıçakla kazıdı.” cümleleriyle başlar kitap. 80 sayfalık bu kısa hikayede, yalnızlık, açlık, yoksulluk, yaşlandıkça değersizleşen bireyin çaresizliği, sefil bir yaşamı inatla devam ettirme çabaları sinematografik bir anlatımla verilir.

Hikâyenin başkahramanı bir Albaydır, adı yoktur; iç savaşa katıldığı için bağlanacak emekli aylığına dair mektubu 15 yıldır beklemektedir. Hikâye boyunca umutla, her cuma limana ya da postaneye gider ve her defasında; “Albaya mektup yazan yok,” cevabını alır. "Bugün kesinlikle gelmesi gerekiyordu," der albay. Posta şefi omuzlarını silker: "Kesinlikle gelen tek şey ölümdür albay." Albay ve eşinin yoksulluktan kurtuluşu simgeleyen mektup bir türlü gelmez ancak inatçı albayımız her Cuma günü ibadet haline gelen bu rutini tekrarlamaktan vazgeçmez. Postane yolunda yürürken, "yoksulluğa alışkın bir insanın dürüst ve huzurlu hali vardır üzerinde."

Ekim ayından hoşlanmayan Albay ve karısının sahip oldukları en değerli şey bir dövüş horozudur. Horozun sahibi olan oğulları, gizli bildiri dağıtırken öldürülünce daha da kıymetlenir hayvan, öyle ki, etrafına toplanıp onu seyreden çocuklara: “Kesin şu hayvana bakmayı, bu kadar çok bakarsanız eskir horozlar.” der albay. Zaman geçtikçe yoksulluk dayanılmaz boyutlara çıkar; açlığın hemen arkasından hastalıklar vurur Albay ve eşini; bir deri bir kemik kalırlar. Satacak değerli bir şeyleri olmadığından “Biz oğlumuzun yetimleriyiz,” dedikleri Agustin’in dikiş makinesini satar, horoza fazla gelen mısırları lapa yapıp yerler. Sayfalar ilerledikçe açlık ve yoksullukla baş etme tarzları, davranışları, konuşmaları kasvetli atmosferi daha da etkileyici hale getirir ve soluk soluğa kapanış cümlelerine ulaşırız.

- Emekli aylığımın gelmesine pek bir şey kalmadı artık.
- On beş yıldır aynı şeyi söylüyorsun.
- İşte onun için, dedi albay. Artık daha fazla gecikemez.
- Bana öyle geliyor ki bu para hiç gelmeyecek, dedi kadın.
- Gelecek.
- Ya gelmezse
"Albay yanıt vermek için sesini bulamadı. Horozun ilk ötüşünde gerçek kafasına dank etti ama sonra bir kez daha deliksiz, rahat, amansız bir uykuya daldı."

Kitapta, görünen yoksulluk ve çaresizliğin arka planında varlığı hissedilen sıkıyönetim olgusu, ülkenin atmosferini aktaracak kadar vurgulanır; gece 11’den sonra sokağa çıkma yasağı vardır; filmler sınıflandırılır; cenaze konvoyları polis kışlasının önünden geçemez; sansürlenen gazetelerin gündemi kendi ülkeleri değil Avrupa’dır; vatandaşlar ancak el altından dağıtılan bildirilerle doğru haberlere ulaşırlar; kamusal alanlarda siyaset konuşulmadığı gibi seçimler de yapılmaz; ve her şeye rağmen insanlar ülkede sıkıyönetim olduğunu unuturlar. Bu politik atmosferin yarattığı boğucu hava, ülkenin iklim özellikleriyle de desteklenir; sürekli yağmur yağsa da havanın nemli sıcağı albayın kabızını, karısının ise astım krizlerini azdırır.

“Sansür konduğundan beri gazeteler yalnız Avrupa’dan söz eder oldu,” dedi. “En iyisi Avrupalılar buraya gelsin, biz de oraya gidelim. Böylelikle herkes kendi ülkesinde neler olup bittiğini öğrenebilir.”

Marguez'in büyülü dünyasına ilk kez girmek isteyenler için rahat okunacak yorucu olmayan bu uzun öykü ideal seçim olacaktır. Seni seviyorum GABO

Tüm zamanların bana göre en büyük yazarlarından biri Marquez. İddialı bir giriş oldu gibi ama bu adamın herhangi 3 kitabını okuduysanız -ki bunu yaptıysanız artık onu ve tarzını seviyorsunuzdur- siz de benzer şeyi düşünürsünüz eminim.
Yalnızlık ve yalnızlığın anlatımı sıkıcıdır çoğu zaman. Marquez işin içindeyse durum değişiyor ama. Hemen hemen her hikayesi ve romanında yalnızlığa değinen Marquez' in en güzel hikayelerinden biri bu, belki de en güzeli. Bir günde hatta birkaç saatte okunup bitirilen bu kitapta Marquez tüm hünerlerini cömertçe sunmuş okuyucuya. Bu cömertliğinden olsa gerek Yüzyıllık Yalnızlık gibi bir şaheseri bile bu kitabın gerisinde tutup diyor ki Marquez ''Herkes yüzyıllık yalnızlığın en iyi kitabım olduğunu düşünür oysaki benim en güzel kitabım Albaya Mektup Yazan Kimse Yok adlı öykümdür''

Kırmızı Pazartesi için de ''Her yazar son kitabının en iyi kitabı olduğunu düşünür, bu da benim son kitabım dolayısıyla en iyisi'' demişti Marquez. Kırmızı Pazartesi bu kitaptan daha sonra yazıldı. Şimdi ben de karar veremiyorum en iyisinin hangisi olduğuna ama şunu rahatça söylerim ki bu kitap Marquez' in okuduğum ve okumadığım eserleri içinde en iyi üçte olacaktır ve değişmeyecektir bu eminim.

Bu nasıl bir yalnızlık tarifidir kalemine kurban olduğum;

--spoiler--
Aylardan ekimdi. kendisi gibi buna benzer pek çok sabahı atlatabilmiş biri için bile geçirmesi zor bir sabahtı. Neredeyse 60 yıldır beklemekten başka hiçbir şey yapmamıştı albay. Gelen birkaç şeyden biri de ekimdi.
--spoiler--

Ne zamandır Marquez okumak için fırsat kolluyordum kısmet bugüneymiş diyelim.

Kitabın ön kısmında böyle bir yazı dikkati çekmekte "Benim en iyi yazdığım eser bu eser. Hatta Yüz Yılın Yalnızlığı 'nı bu eser okunsun diye yazdım"
İlgi çekici bir itiraf. Ne kadar gerçek henüz araştırmadım.

Gelelim yazarımızın "en güzel eserine" :
Emekli, gazi bir albay çok yaşlıdır. Kendi gibi yaşlı karısı ile sefalet içinde yaşarlar. Albayın iki umudu vardır karınlarını doğru dürüst doyurmaları için :
* Ordu için yaptığı bu kadar fedakarlıklara göre ona verilmesi gereken emekli maaşı
*Ölen oğlunun emanet olarak bıraktığı horozun dövüş sırasında kazanması. (o zaman da para gelecek)
Benim elimdeki kitabın kapağında horoz resmi var. Bence tam uymuş. Zira kitap tüm sayfalar boyunca horozun ne kadar yemek yemesi üzerinde tartışmalarla geçiyor. -_-

Yazar bu kitabı bir yaşlı insanın gemi yolu bekleyen intizarlı bakışlarını görerek, kendi Paris'deyken habire yola bakıp bakıp dalınca yazmış (vatanını özlüyormuş)

*Hikaye kısaydı. Güzeldi. Karamsardı. Yer yer duygusaldı. İsminden dolayı Spoiler içeriyordu.
*Sonu bir yere bağlanmamış havası kattığı için tüm emekler boşa gitmiş hissini veriyor.

Yine de keyifle okuyun :)

Ülkesi için yıllarca savaşmış bir albayın, devletten tek beklediği bir emekli aylığıdır. Bu bekleyiş 15 senedir devam etmektedir. Bir şekilde geçinmeye çalışan albay ve eşi, yoksulluk içinde açlık içinde yaşamaya çalışmaktadırlar. Zaman zaman evdeki eşyalarını bile satmaktadırlar.

Birkaç ay öncesine kadar oğulları da öldürülmüştür. Onca yoksulluğun, bekleyişin içerisinde tek evlatlarını da kaybetmişlerdir. Oğullarından kalan tek şey ise, onun ölümüne dolaylı olarak sebep olmuş bir horozdur. Albay, o kadar çaresiz duruma düşer ki horoz dövüşünden gelecek paraya bel bağlar.

Kitap, roman olarak değilde kısa öykü olarak kaleme alınmış. Kısa ve bir çırpıda okuyup bitirdim. Kitabın bazı bölümlerinde yoksulluğun kokusunu duyup, çaresizliğin sessizliğine şahit oluyorsunuz. İnsanların acılarının, yalnızlıklarının, yoksulluklarının ve umutlarının bir dili ya da bir ırkı yoktur.

Aksi takdirde, bulunduğum coğrafyadan kmlerce uzaktaki bir coğrafyanın resmedilişi beni bu kadar sarsamazdı. Belki de Gabriel Garcia Marquez'in üstün yeteneğidir. Her ne ise bunun çok güzel olduğunu söyleyebilirim.

Teşekkürler Marquez... Harikaydı.

Gabriel Garcia Marquez’in trajikomik bu kitabında: 75 yaşında emekli bir albayın 15 yıldır bir türlü gelemeyen emekli aylığını her cuma günleri postanede bir ‘umut’ beklerkenki hayatının; içinde bulundukları senenin ekim ayından aralık ayına kadar geçen günlerini anlatıyor. Albayın pasif karakteri, bir türlü gelemeyen emekli aylığı yüzünden açlık ile mücadele etmelerine rağmen dövüş oyunlarına yetiştirmek için kendinden, hasta eşinden bile iyi baktığı horozuna olan bağlılığı kitabın karakterine hiç de sempati duymamamı sağladı.

Kitap sayesinde, kitapla alakası olmayan birtakım olaylar aklıma geldi nedense. Kitapta sokağa çıkma yasakları anlatılırken, 2015-2016 yıllarında yaşadığımız benzer olayların bir şekilde tozlu raflardan çıkartılıp önüme sunulduğunu hissettim.

Okuyacak olan herkese şimdiden iyi okumalar diliyorum.